Wianki z kwiatów to przepiękne kompozycje florystyczne, kojarzące się z zabawą, niewinnością i nadejściem wiosny. Przygotowuje się je poprzez związanie razem kilku roślin o długich łodygach i owijanie ich źdźbłami kolejnych kwiatów aż do osiągnięcia odpowiedniej długości. Następnie łączy się ze sobą końce stworzonego łańcucha, nadając mu kształt obręczy. Plecenie wianków posiada bogatą historię w kulturze słowiańskiej. Z jakiej okazji tworzono wieńce? Jakie tradycje się z nimi wiążą?
Spis treści:
Wianki z żywych kwiatów na Noc Świętojańską
Do najbardziej znanych słowiańskich zwyczajów należy wróżenie z wianków podczas Nocy Świętojańskiej z 23 na 24 czerwca. Z tej okazji panny plotły wieńce z szałwii, ruty, dziewanny, łopianu, bylicy, dziurawca i rosiczki, symbolizujące kobiecość i płodność. Następnie wkładały je pod poduszkę, co według tradycji miało przywołać sny o przyszłym mężu. Dziewczęta wróżyły również, stając tyłem do drzewa i trzykrotne rzucając wiankiem przez ramię. Jeśli przy jednej z prób wieniec zawisnął na gałęziach, oznaczało to szczęśliwe wyjście za mąż za rok, dwa lub trzy.
Niezamężne kobiety ozdabiały też wianki wstążkami i innymi detalami odróżniającymi ich dzieło od innych. Następnie umieszczały między kwiatami zapalone świece i puszczały wieńce w nocy z prądem rzeki, odsyłając w ten sposób dawne niespełnione miłości. Wianki płynące bez przeszkód uznawano za szczęśliwy omen zwiastujący rychłe zamążpójście. Jeśli zatonęły lub zaczepiły się o trawy i konary drzew, oznaczało to, że dziewczyna nie znajdzie dla siebie partnera w tym roku lub zostanie starą panną. Zgaśnięcie świecy wieszczyło z kolei nieuchronne wypalenie uczuć. W obrzędzie uczestniczyli także kawalerowie, którzy podążali za wiankami wzdłuż brzegu lub na łódkach. Jeśli udało im się wyłowić wieniec i znaleźć jego właścicielkę, oznaczało to, że oboje znajdą szczęście w miłości.
Wianek z kwiatów na święto Bożego Ciała
W dawnych czasach wieńce stanowiły również symbol życia, bezpieczeństwa i darów od Boga. Z okazji świąt Bożego Ciała w każdym domostwie przygotowywano 9 wianków, każdy z innej rośliny. Popularnością cieszyły się między innymi wieńce z gałązek lipy i jabłoni, a także te wyplatane z macierzanki, lubczyku, kopytnika czy rosiczki. Wykorzystywano też rozchodnik, miętę, rutę i niezapominajki. Tak przygotowane wianki święcono w kościele, po czym zawieszano nad drzwiami lub na ścianie mieszkania i budynków gospodarskich. Umieszczano je również pod pierwszymi snopami plonów w czasie żniw czy pod fundamentami powstających domów. Wianki pozostawały w tych miejscach przez cały rok. Po upływie tego czasu były zaś palone i zastępowane nowymi. Według tradycji miało to zapewniać pomyślność, urodzaj oraz ochronę od wszelkiego zła, wypadków i katastrof naturalnych. Obecnie wianki ustąpiły miejsca brzozowym gałązkom, które można zabrać z ołtarza do domu w trakcie procesji.
Zioła z poświęconych wieńców kruszono i rozsypywano po łóżkach chorych domowników, a także wykorzystywano jako składnik leczniczych wywarów. Wierzono, że przyniesie to ulgę w cierpieniu i lepsze samopoczucie. Oprócz tego wianki lub ich elementy wkładano też do trumien, aby zapewnić zmarłym spokojny odpoczynek w zaświatach. Zwyczaj ten przetrwał do dziś w niektórych rejonach Polski pod postacią wieńców żałobnych umieszczanych na nagrobkach.
Wianki z kwiatów na dożynki
Kompozycje florystyczne to także symbol wdzięczności za obfite żniwa. Zakończenie prac na polu celebrowano podczas Święta Plonów, które przypadało na 23 września. Z tej okazji wito wieniec dożynkowy z owoców, warzyw i zboża pozyskanych w czasie zbiorów, nadając całej konstrukcji kształt koła lub piramidy. Gotowe dzieło przyozdabiano zaś wstążkami, jarzębiną, orzechami i różnorodnymi kwiatami. Tak przygotowany wianek zabierała z pola najlepsza żniwiarka i w uroczystej asyście pozostałych robotników niosła go do kościoła na poświęcenie. Następnie pochód kierował się do domu gospodarza i przekazywał mu wieniec. Według tradycji wianek dożynkowy umieszczano w stodole, gdzie przebywał aż do rozpoczęcia nowego siewu.
Zwyczaj obchodzenia Święta Plonów przetrwał do dzisiaj w postaci pielgrzymek i innych uroczystości religijnych. W ich trakcie dziękuje się Bogu za obfite żniwa. Organizowane są także festyny, w których czasie można posłuchać muzyki ludowej wykonywanej w tradycyjnych strojach, zobaczyć maszyny wykorzystywane do pracy na polu, a także spróbować jedzenia domowej roboty. Podczas obchodów następuje też uroczyste wzniesienie wianków. Współczesne kompozycje przybierają bardziej finezyjne formy, przypominające wizerunki świętych czy świeckie i religijne symbole. Zadanie przygotowania wieńców powierza się często Kołom Gospodyń Wiejskich.
Wianki panieńskie i ślubne
W kulturze słowiańskiej panował także zwyczaj noszenia na głowie wieńca z ruty przez każdą niezamężną kobietę. Miał on oznaczać czystość, dziewictwo i niewinność. Według tradycji pan młody symbolicznie kupował taki wianek od rodziny swojej wybranki. W czasie wieczoru panieńskiego kobiety plotły zaś okazały wieniec weselny z ruty, mirtu i białych kwiatów. Bogatsze kobiety dodawały do kompozycji także rozmaryn.
Podczas swaćby, czyli dawnego obrzędu zaślubin, wianki były noszone przez obojga małżonków. Następnie podczas wesela odbywał się rytuał oczepin, w którego trakcie zdejmowano wieniec panny młodej, skracano jej włosy i ukrywano je pod skromnym białym czepkiem. Świeżo upieczona mężatka przekazywała następnie wianek swoim druhnom lub toczyła go po blacie stołu do wybranka.
Wianek z żywych kwiatów a obecne trendy ślubne
Na przełomie wieków wianek ślubny z żywych kwiatów został stopniowo wyparty przez eleganckie bukiety i białe welony. Obecnie jednak coraz częściej wraca do łask i doskonale uzupełnia zarówno klasyczne, jak i rustykalne stylizacje. Wieńce wyplata się ze sztucznych lub sezonowych kwiatów o giętkich łodygach i wysokiej odporności na wysuszenie. Unika się zaś roślin o koloryzujących pyłkach lub dodatkowo barwionych płatkach. Dzięki temu przygotowana kompozycja pozostaje świeża na dłużej, nie brudzi sukni ślubnej i nie rozsypuje się podczas ceremonii.
Jesienne zaślubiny to idealny czas na wianki z gałązek jarzębiny i ostrokrzewu. Gotowe dzieło można przyozdobić szyszkami, leśnymi liśćmi i owocami dzikiej róży. Wieńce z zawilców i pastelowych eustom to z kolei przepiękne rozwiązanie na śluby odbywające się w czasie zimy. Kwiaty symbolizują przywiązanie i wdzięczność wobec wybranka. W kompozycję można wpleść goździki, które wyrażają podziw i szczęście. Wyjątkowy i romantyczny efekt zapewniają także białe, żółte, różowe i czerwone róże. Oznaczają one skromność, mądrość, przyjaźń i miłość.
Na wiosenne i letnie przyrzeczenia małżeńskie najlepsze będą zaś rustykalne wianki z kwiatów polnych i długich źdźbeł trawy. Popularnością cieszą się też ozdoby z frezji i drobnych konwalii, symbolizujące przyjaźń, zaufanie, niewinność i pomyślność. Rośliny doskonale uzupełniają skromne i delikatne stylizacje. Wianek ślubny z żywych kwiatów można także zapleść z różowych gerber, dalii, pączków bzu i pędów eukaliptusa. Symbolizują one odpowiednio szacunek, przygodę, pierwszą miłość i bezpieczeństwo.
Wieńce komunijne
Zaślubiny to nie jedyna ceremonia, podczas której można założyć wianek. Roślinne ozdoby głowy to także stały element stroju dziewczynek przystępujących do sakramentu pierwszej komunii. Kompozycje florystyczne powstają najczęściej z żywych lub sztucznych kwiatów o pastelowych odcieniach błękitu, bieli, różu czy żółci. Unika się zaś roślin o zbyt głębokich i jaskrawych barwach. Przyciągają one nadmierną uwagę i nie pasują do klasycznych alb czy sukienek.
Wianek komunijny z żywych kwiatów wyplata się często z rumianku, gałązek mirtu i białych goździków. Ich jasne płatki symbolizują zmagania ze złem i zbawienie pochodzące od Boga, a także nieśmiertelność, oczyszczenie i odwagę. Chrześcijańskie wartości podkreślają także wieńce z drobnych konwalii, stokrotek i margerytek. Według tradycji oznaczają one niewinność, czystość i delikatność. Wyjątkową ozdobę stanowią również wianki komunijne z żywych kwiatów storczyka, chabra i róż gałązkowych. W języku roślin wyrażają one piękno, wierność, dobroć i miłość.
Fryzury komunijne z wiankiem z żywych kwiatów
Wianek z żywych kwiatów na komunię pasuje do każdego stylu uczesania dziecka. Kompozycje florystyczne można zapleść wokół koka spiętego na czubku głowy, zasłaniając w ten sposób gumkę do włosów. Tak przygotowany wieniec warto zabezpieczyć wsuwkami, aby pozostał nienaruszony przez całą ceremonię.
Rozpuszczone loki doskonale podkreśli wianek z doczepionymi wstążkami lub delikatną woalką w białym kolorze. Materiał spłynie z tyłu po włosach, zapewniając dziewczęcy efekt pełen wdzięku. Przy warkoczach i niższych upięciach najlepsze będą zaś klasyczne wianki z dodatkiem niewielkich kokardek.
Wianki z kwiatów: tradycja wiecznie żywa
Roślinne wieńce to ozdoby o bogatej historii kulturowej, które wciąż cieszą się olbrzymią popularnością. Można je pleść samodzielnie lub zlecić ich wykonanie w kwiaciarni. Przed zakupem zdecydowanie warto skonsultować wybór kwiatów i wygląd całej kompozycji z wykwalifikowanym florystą. Dzięki temu wianek nie ulegnie przedwczesnemu zniszczeniu i będzie doskonale pasować do okazji.
